ộng Hua Mạ gắn liền với một truyền thuyết dân gian vô cùng kỳ bí. Truyện kể rằng ở khu vực “Lèo Pèn” (tiếng Tày có nghĩa là “Rừng Ma” ), nơi ma quỷ ngự trị, tại lưng núi có một sơn động lạ. Ngày ngày, cứ chiều tà, tiếng kêu hú từ phía động vọng ra khiến dân chúng trong vùng không ai dám đến gần.
Một ngày cuối năm, có một vị tướng đi tuần qua, khi đến bờ sông Lèng trời đã gần tối. Đoàn người ngựa định sang bản bên để nghỉ lại, nhưng lạ thay khi qua sông, cứ xuống đến nước ngựa lại quay đầu trở lại, hí vang như báo hiệu một điều gì đó. Cùng lúc đó từ phía “Lèo Pèn,” tiếng hú vọng ra. Thấy sự việc lạ, vị tướng cho gọi dân làng đến hỏi thì được biết tiếng kêu đó là những oan hồn của dân binh đã cùng triều đình chống giặc, vì cố thủ trong hang, bị giặc bít cửa hang nên đã chết mà không được siêu thoát.
Hiểu rõ sự tình, quan quân liền hạ trại ngay cạnh bờ sông Lèng và mổ ngựa làm lễ tế trời đất. Lạ thay, khi lễ tế vừa xong thì tiếng oan hồn trong động cũng im dần rồi mất hẳn.Từ đó người ta gọi sơn động “Lèo Pèn” là động Hua Mạ (hay còn gọi là Đầu Ngựa), để ghi nhớ một sự tích kỳ bí và huyền thoại của hang động này.
Qua hàng triệu năm, trầm tích thời gian tạo nên những khối nhũ đá kỳ vĩ, mang nhiều hình dáng đặc biệt như hình bông hoa, đài sen đức Quan âm bồ tát, cảnh thầy trò Đường Tăng đi sang Tây Trúc lấy kinh; cảnh mỏm đá lô nhô như một buổi thiết triều có đông đủ văn võ bá quan… Các nhũ đá trắng, đen ánh lên các màu lung linh huyền ảo từ phía trên hang động rủ xuống, từ mặt đất nhô lên khiến không gian bên trong động càng thêm lung linh, huyền ảo.
Từ chân núi Cô Đơn, du khách theo các bậc cầu thang trên sườn núi dốc thoai thoải là tới cửa động. Bước chân vào động, du khách không khỏi choáng ngợp bởi không gian thoáng đãng và không khí mát mẻ bên trong.Nhũ đá, rèm đá được hình thành ngay từ cửa hang cho đến tận cuối hang. Bề mặt lòng hang khá bằng phẳng, khô ráo, sạch sẽ, dễ đi và ít gió, thỉnh thoảng có các thềm đá, gờ đá uốn lượn như các ruộng bậc thang rất đẹp. Hàng chục cột đá to cao 10 – 15m sừng sững giữa hang, được bàn tay thiên nhiên chạm trổ hết sức tinh tế giống như các cột trụ trong các đền chùa cổ kính. So với những sơn động đã được khám phá tại Việt Nam như Hương Tích, Thiên Cung, Phong Nha – Kẻ Bàng… thì động Hua Mạ cũng không thua kém về độ kỳ vĩ của những nhũ đá hàng triệu năm tuổi, cùng với đó là sự tích đầy bí hiểm, linh thiêng.
Hua Mạ còn được gọi là “Động Treo” bởi hang động này nằm ở lưng chừng núi, có độ cao so với mặt nước biển là 350m, chiều dài hơn 700m. Trần động có chỗ cao tới 40–50m, động có cửa vào ở phía Đông và thông ra ở phía Nam. Cửa động trông xuống một vùng nước non xanh biếc của Hồ Ba Bể.
Từ những năm 2003 – 2004, động Hua Mạ được khảo sát và đưa vào khai thác du lịch từ năm 2007. Từ đó đến nay, Hua Mạ trở thành điểm đến lý tưởng của du khách gần xa.Để phục vụ khách du lịch thăm quan, khám phá, bên cạnh việc chú trọng bảo tồn và phát triển cảnh quan tự nhiên của động, tỉnh Bắc Kạn đã đầu tư các hệ thống đèn chiếu sáng, đường lên động. Cùng với Hồ Ba Bể, Bản Pác Ngòi, Động Hua Mạ được xác định sẽ tạo thành khu du lịch tổng hợp trọng điểm của tỉnh Bắc Kạn, thu hút khách trong nước và quốc tế đến với Bắc Kạn.
07h00: Khởi hành từ Hà Nội đi hồ Ba Bể
09h00: Dừng chân ở làng nghề bánh chưng Bờ Đậu, quý khách nghỉ ngơi, ăn sáng
10h00: Quý khách dừng chân tại đền Đuổm, nơi thờ tự vị thủ lĩnh của người dân tộc Tày – Dương Tự Minh, người cũng được 2 lần vinh dự được làm phò mã dưới thời đại triều Lý.
12h00: Đến thị trấn Chợ Rã, Quý khách ăn trưa tại nhà hàng.
13h30: Tùy vào điều kiện mức nước và dòng chảy của sông Năng vào từng thời điểm cụ thể, chúng tôi có thể bố trí lịch trình theo 1 trong 3 phương án sau:
Phương án 1: Đối với bất kỳ cỡ xe ô tô nào cũng được, trường hợp nước không cạn hoặc dòng chảy không xiết thì xe sẽ dừng chân ở bến Buốc Lốm để lên thuyền máy xuôi dòng sông Năng vào hồ. Thuyền sẽ dừng lại ở động Puông – một động nhỏ và hoang sơ, là nơi cư trú của hàng ngàn con dơi. Sau đó đi vào phía trong lòng hồ và bắt đầu thăm quan hồ.
Phương án 2: Nếu đi xe ô tô 7 chỗ. Nếu xe không dừng ở Buốc Lốm thì sẽ đưa Quý khách vào tận chân nhà sàn, Quý khách nhận phòng và nghỉ ngơi sau đó bách bộ ra bến thuyền để đi thăm quan hồ.
Phương án 3: Nếu đi xe ô tô từ 16 chỗ trở lên. Nếu không dừng ở Buốc Lốm thì xe sẽ đưa Quý khách vào bến chính. Quý khách lên thuyền và đi thăm hồ.
Lịch trình thăm hồ như sau: Quý khách ngồi trên thuyền máy để đi trong khu vực lòng hồ Ba Bể. Quý khách chiêm ngưỡng cảnh hồ tuyệt đẹp hòa quyện giữa non nước mây trời. Thuyền dừng lại để Quý khách lên thăm quan đền An Mạ và đảo Bà Góa…
16h00: Thuyền dừng cập lại bến thuyền Pác Ngòi. Quý khách có thể tham gia vào hoạt động chèo bè tre và bơi hồ, đây là một hoạt động trải nghiệm rất thú vị, đặc biệt là đối với người dân thành thị và khách nước ngoài. Nếu đoàn đông (từ 25 khách trở lên), chúng tôi sẽ tổ chức chương trình Sunset Party ngay tại thuyền và ngay trên hồ, nơi Quý khách có thể tự do bơi lội, ăn hoa quả và uống rượu vang.
17h30: Sau khi kết thức chương trình, quý khách đi bộ khoảng 01 km về bản Pác Ngòi, tận hưởng vẻ đẹp của vườn quốc gia Ba Bể cũng như cánh đồng lúa xanh bát ngát của người dân tộc Tày
18h30: Quý khách nhận phòng, ăn tối và nghỉ đêm tại nhà sàn (homestay) bản Pác Ngòi. Từ nhà sàn, quý khách có thể phóng tầm mắt rất xa ra hồ Ba Bể, hồ tự nhiên trên núi lớn nhất Việt Nam. Khám phá và thưởng thức những nét văn hóa, nghệ thuật, ẩm thực đặc sắc của người Tày nơi đây. Quý khách có thể lựa chọn chương trình biểu diễn hát Then của người Tày (chi phí không bao gồm trong giá tour).
07h30: Ăn sáng tại nhà dân.
08h00: Xe đưa quý khách thăm phiên chợ Lèng, một phiên chợ nhỏ của người dân tộc Tày (phiên chợ chính vào ngày 3,8,13,18,23,28 âm lịch hàng tháng).
09h00: Xe đưa quý khách đi thăm động Hua Mạ, động lớn và đẹp nhất của núi rừng Ba Bể.
10h30: Xe đưa quý khách quay trở lại bản.
10h30: Xe đưa quý khách quay trở lại bản, trả phòng và lên xe đi ăn trưa tại thị trấn Chợ Rã. Sau bữa trưa xe tiếp tục khởi hành đưa quý khách về Hà Nội. Trên đường có dừng tham quan một cơ sở sản xuất miến dong và có thể mua quà về cho người thân.
18h00: Về đến Hà Nội. Kết thúc tour. Hẹn gặp lại Quý khách trong các chuyến đi tiếp theo!
Map